สร้อยอินทนิล

ชื่อสามัญ : Sky Vine, Sky Flower, Blue Trumpet, Bengal Clock vine

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Thunbergia grandiflora

วงศ์ : ACANTHACEAE

ชื่ออื่น : ย่ำแย้ น้ำแน้ (พิษณุโลก, อุตรดิตถ์), ช่ออินทนิล (กรุงเทพฯ), น้ำผึ้ง (ชลบุรี), คาย (ปัตตานี), ปากกา (ยะลา), ช่องหูปากกา (ภาคใต้)

ถิ่นกำเนิด : มีถิ่นกำเนิดในอินเดียตอนเหนือ พม่า และไทย

ลักษณะทั่วไป :

ต้น สร้อยอินทนิลเป็นไม้เถาเลื้อยที่มีขนาดใหญ่ สามารถเลื้อยพันต้นไม้อื่นไปได้ไกลประมาณ 15-20 เมตร เถามีลักษณะกลมขนาดใหญ่ค่อนข้างแข็ง เถาอ่อนมีเปลือกเรียบสีเขียวเข้ม ส่วนเถาแก่มีเปลือกเถาเป็นสีน้ำตาล แตกเป็นร่องตื้นๆ และจะลอกออกเป็นสะเก็ดบางๆ เล็กๆ

ใบ เป็นไม้ใบเดี่ยว ออกเป็นคู่ตรงข้ามกันตามข้อต้น ลักษณะของใบเป็นรูปหัวใจหรือเป็นรูปไข่กว้าง ปลายใบเรียวแหลม โคนใบมนเว้าลึกเป็นรูปหัวใจ ขอบใบเว้าเป็นแฉกตื้นๆ 3-5 พู แผ่นใบค่อนข้างหนา หลังใบด้านบนมีขนสากคายมือ ส่วนท้องใบด้านล่างเกลี้ยง มีก้านใบยาว มีเส้นใบออกจากโคนใบประมาณ 3-5 เส้น และแตกแขนงสานกันเป็นร่างแห ใบอ่อนเป็นสีเขียวอ่อน ส่วนใบแก่เป็นสีเขียวเข้ม และมีขนแข็งๆ ปกคลุมที่สากระคายมือ ใบมีขนาดกว้างประมาณ 10-13 เซนติเมตร และยาวประมาณ 12-15 เซนติเมตร ก้านใบยาวประมาณ 4-5 เซนติเมตร

ดอก สร้อยอินทนิลมีดอกสีฟ้าอ่อนถึงสีฟ้าเข้ม มีลักษณะคล้ายกับดอกรางจืด ออกดอกเป็นช่อตามข้อต้นหรือตามซอกใบ โดยจะออกที่ปลายยอดหรือปลายกิ่ง ย้อยห้อยลงเป็นสายยาวประมาณ 1 เมตร มีใบประดับหรือกลีบเลี้ยงขนาดใหญ่ 2 ใบ เป็นสีเขียว มีประจุดดำเล็กๆ ลักษณะเป็นรูปขอบขนานหรือรูปโล่ ปลายมนแหลม มีขนาดกว้างประมาณ 1.5-2 เซนติเมตร และยาวได้ประมาณ 2.5-3 เซนติเมตร กลีบเลี้ยงจะหลุดร่วงเมื่อดอกบาน ลักษณะของดอกเป็นทรงกรวย ห้อยลง มี 5 กลีบ ขนาดของกลีบดอกไม่เท่ากัน ลักษณะเป็นรูปขอบขนานหรือรูปโล่ ปลายกลีบดอกมน ขอบกลีบดอกบิดย้วยและหยักเล็กน้อย มีขนาดกว้างประมาณ 2.7-3.2 เซนติเมตร และยาวประมาณ 2.5-3 เซนติเมตร โคนกลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นหลอดใหญ่ๆ ส่วนปลายบานออก มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 7-8 เซนติเมตร โคนกลีบดอกด้านล่างมีแต้มสีม่วงเข้ม ภายในหลอดเป็นสีเหลืองนวล ดอกมีเกสรเพศผู้ 4 อัน แบ่งเป็นขนาดสั้น 2 อัน และยาว 2 อัน และมีเกสรเพศเมียที่อยู่ในหลอดดอก ดอกจะทยอยบานจากโคนช่อไปยังปลายช่อ

ผลและเมล็ด ผลเป็นรูปทรงกลม ปลายสอบแหลมยาวเป็นจะงอยคล้ายปากนก ผลมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 1 เซนติเมตร ยาวประมาณ 4 เซนติเมตร ผลอ่อนเป็นสีเขียวอ่อน ส่วนผลแก่จะเป็นสีน้ำตาลเกือบดำ ผลแห้งและแตกออกเป็น 2 ซีก จากปากจะงอย โดยทั่วไปต้นสร้อยอินทนิลจะไม่ติดผลและเมล็ด

ฤดูออกดอก : สร้อยอินทนิลออกดอกตลอดปี

การขยายพันธุ์ : โดยการเพาะเมล็ด การตอน และการปักชำกิ่ง

การปลูก :

สร้อยอินทนิลเป็นไม้ที่ปลูกง่าย เจริญเติบโตเร็ว ปลูกได้ดีในที่กลางแจ้ง เหมาะที่จะปลูกให้เลื้อยขึ้นซุ้ม เพราะสร้อยอินทนิลเป็นไม้ที่มีใบดกแน่นทึบสามารถเป็นร่มไม้ใบบังได้เป็นอย่างดี และเมื่อถึงเวลาออกดอกก็จะห้อยระย้าลงมา ดูสวยงามมาก การปลูกด้วยกิ่งที่ได้จากการปักชำจะเร็วกว่าวิธีการเพาะเมล็ดมาก

การดูแลรักษา :

แสง สร้อยอินทนิลเป็นไม้กลางแจ้ง มีความต้องการแสงแดดตลอดทั้งวัน ปลูกได้ในที่มีแสงแดดอ่อนจนถึงที่มีแดดจัด

ดิน สร้อยอินทนิลเป็นไม้ที่ขึ้นง่ายในดินแทบทุกชนิด แต่จะเจริญงอกงามได้ดีถ้าปลูกในดินร่วนปนทรายที่อุดมสมบูรณ์และมีการระบายน้ำได้ดี

น้ำ มีความต้องการน้ำปานกลาง ควรรดน้ำวันละ 1 ครั้ง ให้ดินพอชุ่ม จึงจะพอ แต่ไม่ควรรดจนดินแฉะหรือมีน้ำขัง

ปุ๋ย ใช้ปุ๋ยหมักหรือปุ๋ยคอกรองก้นหลุมตอนปลูกลงดิน เมื่อต้นโตแล้วให้พรวนดินบริเวณรอบโคนต้น แล้วใส่ปุ๋ยหมักหรือปุ๋ยคอก ปีละ 2-3 ครั้ง

โรคและแมลง ไม่มีโรคและแมลงรบกวนถึงขั้นเสียหาย