ว่าด้วยเรื่องของใบไม้

ใบเดี่ยว (simple leaf)

หมายถึงใบที่มีเพียงใบเดียวติดกับก้านที่แตกออกจากกิ่งหรือลำต้น เช่น ใบมะม่วง กล้วย แต่ยังมีใบเดี่ยวบางชนิดที่ขอบใบเว้าเข้าไปมากทำให้ดูคล้ายใบประกอบ เช่น ใบมะละกอ ใบมันสำปะหลัง

ใบประกอบ (compound leaves)

หมายถึงใบที่มีใบย่อยตั้งแต่ 2 ใบอยู่ติดกับก้านใบ 1 ก้าน แต่ละใบของใบประกอบเรียก ใบย่อย (leaflet หรือ pina) ก้านใบย่อยเรียก เพทิโอลูล (petiolute หรือ petiolet) ส่วนก้านใบใหญ่ที่อยู่ระหว่างช่วงก้านใบย่อยเรียก ราคิส (rachis) ใบประกอบแยกย่อยได้ 2 แบบ

ใบประกอบแบบฝ่ามือหรือแบบนิ้วมือ
(palmately compound leaves)

ใบย่อยแต่ละใบจะแยกออกจากก้านใบที่จุดรวมเดียวกัน โดยจะมีใบย่อยตั้งแต่ 2 ใบ เช่น มะขามเทศ ใบย่อย 3 ใบ เช่น ยางพารา ถั่ว ใบย่อย 4 ใบเช่น ใบนุ่น หนวดปลาหมึก

ใบประกอบแบบขนนก
(pinnately compound leaves)

ใบย่อยแต่ละใบแยกออกจากก้าน 2 ข้างของแกนกลาง คล้ายขนนก ถ้าปลายสุดของใบจะเป็นใบย่อยเพียงใบเดียวเรียก แบบขนนกคี่ (odd pinnate) เช่น กุหลาบ อัญชัน ก้ามปู ถ้าสุดปลายใบมี 2 ใบ เรียกแบบขนนกคู่ (even pinnate) เช่น มะขาม ขี้เหล็ก แคบ้าน ใบประกอบแบบขนนกอาจแบ่งย่อยได้อีก คือ

• ใบประกอบแบบขนนกชั้นเดียว (unipinnate) เป็นใบประกอบที่มีใบย่อยแยกออกจากแกนกลางเพียงครั้งเดียว เช่น กุหลาบ มะขาม ขี้เหล็ก
• ใบประกอบแบบขนนกสองชั้น (bipinnate) เป็นใบประกอบแบบขนนกที่แยกออกจากก้านเป็นครั้งที่ 2 จึงมีใบย่อย เช่น จามจุรี หางนกยูง
• ใบประกอบแบบขนนกสามชั้น (tripinnate) เป็นใบประกอบแบบขนนกที่แตกแขนงออกจากก้านเป็นครั้งที่ 3 จึงมีใบย่อย เช่น ปีบ มะรุม

ใบประกอบขนนกคี่

ใบประกอบขนนกคู่

ใบประกอบแบบขนนกสองชั้น

รูปร่างใบ (leaf shape)

ขอบใบ (leaf margin)

ปลายใบ (leaf apex)

โคนใบ (leaf base)

ชบาเป็นใบเดี่ยว รูปรี ปลายใบแหลม ขอบจัก	จั๋งเป็นใบเดี่ยว รูปแฉกแต่ดูคล้ายใบประกอบ
แว่นแก้วเป็นใบเดี่ยว รูปวงกลม ก้านใบติดใต้แผ่นใบ	กระถินเป็นใบประกอบขนนกสองชั้น แบบขนนกคู่ ขอบขนานปลายใบมน
กุหลาบเป็นใบประกอบขนนกชั้นเดียว แบบขนนกคี่ รูปรี ปลายใบแหลม	โพธิ์เป็นใบเดี่ยวรูปหัวใจ ปลายใบแหลมเป็นหาง