คอนสวรรค์

ชื่อสามัญ : Cypress Vine, Cardinal Vine, Cardinal Creeper

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Ipomoea quamoclit Linn.

วงศ์ : CONVOLVULACEAE

ชื่ออื่น : เข็มแดง แข้งสิงห์ ดาวนายร้อย พันสวรรค์ สนก้างปลา (กรุงเทพฯ), คอนสวรรค์ (เชียงใหม่)

ถิ่นกำเนิด : ต้นคอนสวรรค์มีถิ่นกำเนิดในทวีปอเมริกาเขตร้อน

ลักษณะทั่วไป :

ต้น คอนสวรรค์จัดเป็นไม้เลื้อยล้มลุก มีอายุประมาณ 1 ปี เมื่อให้ดอกแล้วก็จะแห้งตายไป ลำต้นหรือเถาจะเลื้อยพันกันแน่น ต้องมีหลักหรือซุ้มเพื่อให้เถาคอนสวรรค์เลื้อยพันขึ้นได้ ลำตันหรือเถามีขนาดเล็กและเรียว ผิวของลำต้นเกลี้ยง

ใบ คอนสวรรค์มีลักษณะใบเป็นรูปไข่หรือรูปขอบขนาน ขอบใบเป็นจักแฉกลึกแบบขนนก มีแฉกข้างละประมาณ 10-19 แฉก แฉกจะอยู่ตรงข้ามกันหรือสลับกัน ใบมีขนาดกว้างประมาณ 1-6 เซนติเมตร และยาวประมาณ 1-9 เซนติเมตร ส่วนก้านใบจะสั้น โดยมีความยาวประมาณ 4 มิลลิเมตร บริเวณโคนก้านมักมีหูใบปลอม

ดอก ออกเป็นช่อตามง่ามใบ ช่อละประมาณ 4-6 ดอก ก้านช่อดอกยาวประมาณ 10-14 เซนติเมตร และมีก้านดอกสั้น ซึ่งยาวประมาณ 5-20 มิลลิเมตร กลีบรองกลีบดอกเป็นรูปขอบขนานหรือเป็นรูปช้อนแกมขอบขนาน ตรงปลายมน กลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นหลอดยาว มีความยาวได้ประมาณ 2-3 เซนติเมตร ปลายกลีบดอกแยกออกเป็นแฉกแหลม 5 แฉก กลีบดอกเป็นสีแดงเข้ม สีชมพู หรือสีขาว เกสรเพศผู้และเกสรเพศเมียโผล่พ้นกลีบดอก และเกสรเพศผู้มีขนอยู่ที่โคน ส่วนรังไข่มีลักษณะผิวเกลี้ยง

ผลและเมล็ด ผลมีลักษณะเป็นรูปไข่ ยาวประมาณ 6-8 มิลลิเมตร ภายในผลมีเมล็ดจำนวนมาก ลักษณะของเมล็ดเป็นรูปขอบขนานแกมรูปไข่ เมล็ดเป็นสีดำหรือสีน้ำตาลดำ มีความยาวประมาณ 5-6 มิลลิเมตร ผลเมื่อแห้งและแตกได้

ฤดูออกดอก : คอนสวรรค์เป็นไม้ที่ให้ดอกตลอดปี

การขยายพันธุ์ : ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการเพาะเมล็ดและวิธีการปักชำกิ่ง

การปลูก :

การปลูกต้นคอนสวรรค์ ต้องทำหลักยึดหรือซุ้ม เพื่อให้เถาของคอนสวรรค์สามารถที่เกาะยึดเลื้อยพัน เพื่อให้ต้นคอนสวรรค์ทรงตัวอยู่ได้ การปลูกให้นำเอาต้นกล้าที่ได้จากการเพาะเมล็ดมาปลูกหรือจากการปักชำกิ่ง โดยขุดหลุมตื้นๆ แล้ววางต้นกล้าลงหลุม กลบดินแล้วรดน้ำให้ชุ่ม ควรปลูกในช่วงเย็น เพื่อให้ต้นกล้าได้รับความกระทบกระเทือนน้อยที่สุด

การดูแลรักษา :

แสง คอนสวรรค์เป็นไม้ที่ต้องการแสงแดดมากพอสมควร จึงควรปลูกในที่แจ้ง เช่น บริเวณรั้วบ้าน หรือซุ้มประตู เพื่อให้ได้รับแสงอย่างเต็มที่ ก็จะออกดอกได้สวยงาม

ดิน คอนสวรรค์เป็นพรรณไม้ที่ขึ้นง่ายในดินทั่วๆ ไป ไม่เลือกดินมากนัก แต่ถ้าเป็นดินร่วนที่มีความอุดมสมบูรณ์ก็จะเจริญเติบโตได้ดีกว่า

น้ำ ควรให้น้ำปานกลางแต่ต้องไม่แฉะ และไม่น้อยเกินไป หากให้น้ำน้อยเกินไปก็จะเกิดการเฉาได้ ควรรดน้ำวันละ 2 ครั้ง เช้า-เย็น

ปุ๋ย ไม่จำเป็นต้องใช้ปุ๋ยวิทยาศาสตร์ ใช้ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักก็เพียงพอแล้ว แต่หากต้องการให้ใบเขียวสดมากๆ ก็ให้รดด้วยปุ๋ยยูเรีย สัปดาห์ละครั้งติดต่อกันประมาณ 4 สัปดาห์

โรคและแมลง มักจะไม่พบโรคและแมลงรบกวน