สะระแหน่ (Kitchen Mint)
สะระแหน่เป็นพืชเครื่องเทศที่มีกลิ่นหอมเย็น รสเผ็ด จึงนิยมนำมาใช้ปรุงแต่งกลิ่นและดับคาวอาหารประเภทยำ เนื่องจากให้กลิ่นและรสชาติที่หอม มักกินเป็นผักสดแนมกับอาหารประเภท ยำ ลาบ พล่า น้ำตก และใช้ตกแต่งอาหารและเครื่องดื่ม สะระแหน่มีสรรพคุณช่วยลดอาการจุกเสียด อาการปวดท้อง ขับเหงื่อ และไล่แก็สในกระเพาะอาหาร ใบสะระแหน่ยังสามารถใช้เคี้ยวเพื่อลดกลิ่นปาก และยังช่วยทำความสะอาดกระเพาะ ลำไส้ เพื่อลดการหดเกร็งได้อีกด้วย น้ำคั้นจากต้นและใบดื่มแก้ปวดมวนในท้อง แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ ขับลม ในสะระแหน่ประกอบด้วย วิตามินเอ วิตามินบี 2 วิตามินชี แคลเซียม และ ธาตุเหล็ก
ชื่อสามัญ : Kitchen Mint
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Mentha × villosa Huds.
วงศ์ : LAMIACEAE
ชื่ออื่น : หอมด่วน หอมเดือน (ภาคเหนือ), ขะแยะ (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ), สะระแหน่สวน (ภาคกลาง), มักเงาะ สะแน่ (ภาคใต้)
ถิ่นกำเนิด : มีแหล่งกำเนิดในแถบทวีปยุโรปตอนใต้และในแถบทะเลเมดิเตอร์เรเนียน
ลักษณะทั่วไป : สะระแหน่เป็นไม้ล้มลุก สูงประมาณ 15-30 เซนติเมตร ลำต้นทอดเลื้อยแผ่ไปตามดิน ลำต้นทรงรูปสี่เหลี่ยม สีเขียวแกมม่วงออกไปทางน้ำตาล ลำต้นแตกกิ่งแขนงจำนวนมาก รากเป็นรากฝอยขนาดเล็ก ใบสะระแหน่เป็นใบเดี่ยวสีเขียว ออกเรียงตรงข้ามกันบนกิ่ง รูปทรงใบค่อนข้างรี กว้างประมาณ 1.5-3 เซนติเมตร ยาวประมาณ 2-5 เซนติเมตร ผิวใบย่นเป็นลูกคลื่น ขอบใบหยักฟันเลื่อย ปลายใบมนหรือแหลม ใบมีกลิ่นหอมเฉพาะตัว ดอกออกเป็นช่อ เหนือซอกใบบริเวณปลายยอด แต่ละช่อมีดอกจำนวนมาก ดอกมีสีชมพูอมม่วง ประกอบด้วยกลีบเลี้ยง 5 กลีบ และกลีบดอกที่เชื่อมติดกันเป็นกรวยตื้น 4 กลีบ ภายในดอกมีเกสรตัวผู้ 4 อัน ส่วนเกสรตัวเมียจะไม่ค่อยพบ ผลมีสีดำ ขนาดเล็ก มีรูปผลเป็นรูปกระสวย เปลือกผลเกลี้ยงมัน สะระแหน่มักไม่ติดผลให้เห็นบ่อยนัก เพราะมีดอกที่เป็นหมันเป็นส่วนใหญ่
การขยายพันธุ์ : สะระแหน่ขยายพันธุ์โดยการปักชำกิ่ง
การปลูก : สะระแหน่เป็นพืชที่ชอบดินร่วนซุย มีความชื้นสูง แต่ระบายน้ำได้ดีไม่ท่วมขัง ต้องการแสงแดดรำไร ถึงแดดจัด สามารถปรับตัวกับสภาพอากาศได้ดีพอสมควร หลังปลูกควรรดน้ำทุกวัน วันละ 1-2 ครั้ง จนถึงระยะที่ต้นตั้งตัวได้ค่อยลดการให้น้ำเป็นวันเว้นวัน
สรรพคุณ : สะระแหน่มีสรรพคุณช่วยลดอาการจุกเสียด อาการปวดท้อง ขับเหงื่อ และไล่แก็สในกระเพาะอาหาร ใบสะระแหน่ยังสามารถใช้เคี้ยวเพื่อลดกลิ่นปาก และยังช่วยทำความสะอาดกระเพาะ ลำไส้ เพื่อลดการหดเกร็งได้อีกด้วย น้ำคั้นจากต้นและใบดื่มแก้ปวดมวนในท้อง แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ ขับลม ในสะระแหน่ประกอบด้วย วิตามินเอ วิตามินบี 2 วิตามินชี แคลเซียม และ ธาตุเหล็ก