ว่านดองดึง

ชื่อวิทยาศาสตร์

Gloriosa superba Linn.

วงศ์

LILIACEAE

ชื่อสามัญ

Climing Lily, Turk’s cap, Superb Lily

ชื่ออื่นๆ

ดาวดึงส์, ดองดึงหัวขวาน, ฟันมหา

ลักษณะทั่วไป

ดองดึงเป็นพรรณไม้เถาที่มีลำต้นเกิดจากหัวหรือเหง้าใต้ดิน มีลักษณะคล้ายกับหัวขวานหรือฝักกระจับ มีลำต้นหรือเถาเลื้อยเกาะต้นไม้อื่นที่อยู่ใกล้ๆ และสามารถเลื้อยเกาะต้นไม้อื่นได้สูงประมาณ 3 เมตร ใบเป็นใบเดี่ยวลักษณะคล้ายรูปหอก มีสีเขียวเข้มเป็นมัน มีลักษณะสวยงาม คือปลายใบจะบิดม้วนเข้าและม้วนลงเป็นหนวด เพื่อเป็นเครื่องช่วยในการเกาะยึดหรือพัน ดองดึงออกดอกตลอดปีแต่ในช่วงฤดูฝนจะให้ดอกดกมาก ดอกดองดึงมีสีสวยสะดุดตา มีลักษณะของดอกจะบิด กลีบดอกจะบิด เป็นเส้นยาวจนยาวหยิก โคนดอกเป็นสีเหลืองอ่อน ส่วนยอดของดอกสีแดง เมื่อดอกบานเต็มที่สีของดอกนั้นจะเข้มขึ้น ผลเมื่อแก่จัดๆ ก็จะแตกมีเมล็ดเป็นสีส้ม

การปลูก

ดองดึงชอบขึ้นในดินร่วนปนทราย ที่มีการระบายน้ำได้ดี เจริญเติบโตได้ดีทั้งในที่ที่มีแสงแดดจัดและแสงแดดร่มรำไร ชอบน้ำปานกลาง ไม่ควรให้น้ำขังเพราะจะทำให้รากเน่าและตายได้

การขยายพันธุ์

ขยายพันธุ์โดยการใช้หัวหรือเพาะเมล็ด

สรรพคุณทางยา

เหง้าดองดึงใช้แก้โรคเรื้อน คุดทะราด บาดแผล และขับผายลม รับประทานแก้ลมพรรดึก แก้เสมหะ แก้ลมจับโปง รูมาติซั่ม หัวเข่าปวดบวมได้ดี หัวใช้ต้มรับประทานแก้ท้องขึ้นอืดเฟ้อ แก้ลมจุกเสียด ฝนทาแก้พิษงู พิษตะขาบ แมลงป่อง ทาแก้โรคผิวหนัง แก้โรคหนองใน แต่การใช้เหง้าของดองดึงควรใช้อย่างระวังเพราะหากใช้มากเกินไป อาจเป็นโทษต่อร่างกายได้ ฉะนั้นในการใช้จะต้องระมัดระวัง