ว่านหอมแดง

ชื่อวิทยาศาสตร์

Eleutherine americana Merr.

วงศ์

IRIDACEAE

ชื่อสามัญ

–

ชื่ออื่นๆ

บ่อเจอ เพาะบีเบ (กระเหรี่ยง – แม่ฮ่องสอน) ว่านไก่แดง ว่านเข้า ว่านเพลาะ (เชียงใหม่) ว่านหมาก หอมแดง (ภาคกลาง)

ลักษณะทั่วไป

เป็นพืชล้มลุก มีหัวเป็นแบบกลีบขนาดเล็กอยู่ใต้ดิน มีสีแดง ลักษณะคล้ายหัวหอม ใบเป็นใบเดี่ยวรูปดาบ จีบพับซ้อนกันคล้ายพัด กว้าง 1-2.5 เซนติเมตร ยาว 25-60 เซนติเมตร ปลายใบแหลม โคนใบแคบ ขอบใบเรียบมีขนเล็กน้อย ดอกออกเป็นช่อ ก้านช่อดอกยาว 2.5-4 เซนติเมตร มักโค้งงอ มีกาบหุ้มดอก สีเขียว 2-10 อัน ซ้อนกันอยู่ที่ง่ามใบใกล้ยอด ดอกมี 4-10 ดอก ก้านดอกยาว 1-1.5 เซนติเมตร กลีบดอกสีขาวมี 6 กลีบ รูปขอบขนานหรือรูปไข่กลับ เรียงเป็น 2 ชั้น กลีบที่อยู่ชั้นในมีขนาดเล็กกว่ากลีบที่อยู่ชั้นนอก

การปลูก

ปลูกในดินร่วนปนทรายที่ระบายน้ำได้ดี ผสมปุ๋ยคอกและพืชตระกูลถั่วที่ผุเปื่อย ห้ามใช้ปุ๋ยวิทยาศาสตร์ รดน้ำแต่พอดี ไม่แฉะจนเกินไป

การขยายพันธุ์

โดยการแยกหน่อ

สรรพคุณทางยา

นำหัวมาทุบให้แตก ผสมกับเปราะหอม เป็นยาสุมหัว (โปะกระหม่อมเด็ก) รักษาอาการเด็กเป็นหวัด คัดจมูก หายใจไม่ออกและยังใช้หัวบดทาท้องเด็กแก้เด็กท้องอืด ใช้หัวทุบชงหรือต้มกินน้ำ เป็นยาขับปัสสาวะ แก้ปวดท้อง ขับลมในลำไส้ แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ บำรุงร่างกาย บำรุงเลือด แก้ดีพิการ แก้เลือดออกตามไรฟัน ว่านหอมแดงยังมีสรรพคุณในการแก้พิษแมลงสัตว์กัดต่อย โดยนำหัวมาฝานแล้วทาแปะไว้บริเวณที่ถูกกัด หรือใช้หัวว่านหอมแดงผสมกับหอมแดงที่ใช้แกง กระเทียม ๔-๕ กลีบ เกลือเม็ดเล็กน้อย ตำผสมกันแล้วนำไปแปะที่แผลจะช่วยสมานแผลได้ดี